Kıymetli Evrak Hukuku Pratik Çalışmaları (Son)
18.05.2011

ATILIM ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ 2010-2011 ÖĞRETİM YILI KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERSİ PRATİK ÇALIŞMALARI 5
 
SORU I:
 
(K), (L)’ye olan borcunu ödemek için, 10.000 TL bedelli bir bono düzenleyerek teslim etmiştir. Senedin keşide tarihi 10.5.2011, vadesi ise 1.8.2011’dir.  Buna göre, aşağıdaki soruları birbirinden bağımsız olarak yanıtlayınız.
 

1. (L)’nin senedi, bir borcu için C1’e ciro ve teslim ettiğini düşünelim. C1’e, senetteki alacağını tahsil etmesi için, ne zamana kadar, ne yapmasını önerirdiniz?
2. (K)’nın senet üzerine imzalı olarak “masrafsız iade” yazmasının hukukî sonucu nedir? Bu kayıt, senedin vaktinde ibraz edilmesi gereğinden muafiyet yaratır mı?
3. Bu senedin vaktinde, (K)’ye ibraz edildiğini varsayalım. Kim, kim/kimlere, ne zamana kadar ihbarda bulunmak zorundadır? Bulunmazsa ne olur?
4. Senet C2’ye kadar gelsin. Bu senede ilişkin olarak C2’in süresinde ibraz yapıp, 3.8.2011’de ödememe protestosu çektirdiğini; (C1)’in de 5.8.2011’de C2’ye ödeme yaptığını varsayarsak; (K), (L) ve C1 için zamanaşımı sürelerinin ne zaman son bulacağını -her biri için ayrı ayrı- somut olarak belirtiniz.
5. Bu senette, (K)’nın bir anonim şirket olduğunu düşünelim. Bononun üzerinde keşide imzası için şöyle bir ibare vardır.

                 “Atakan Turizm Ticaret ve İthalat-İhracaat AŞ”,
                   Ali Taşkıran                                Veli Uçar
              İmza           İmza                     İmza               İmza
   (YK üyeleri, iki kez imza atmışlar)
            Bononun geçerli olması için, üyelerin aynı imzayı ikişer kez atması gerekir mi? Alacaklı hâmil, keşideci şirket dışında, YK üyeleri için de şahsen icra takibi yapabilir mi? Neden?
 

1. (A), senedin ön tarafına, “(C1)’in kefiliyim” diyerek imza atmıştır. Hamil C2, süresinde senedi keşideciye ödenmek üzere ibraz etmiş; ödeme yapılmayınca da (A)’ya karşı kambiyo senetlerine mahsus icra takibi yapmıştır. Hamilin, (A)’ya başvurabilmesi için bir koşul var mıdır? Ona karşı başvuru süresi ne kadar olurdu? (A)’ya başvuru koşullarının doğduğunu varsayarsak, (A) ödeme yaptıktan sonra, ödediği meblağı kim/kimlerden, nasıl talep edebilir?

 
SORU II

 
 
Kamil Karataş, mal aldığı Ali Taşkıran’a 10.3.2011 tarihinde yukarıda yazılı çeki düzenleyerek vermiştir. Aşağıdaki olasılıkları birbirinden bağımsız değerlendiriniz.

1. Bu çek, devir şekli açısından nasıl bir çektir? Neden?
2. Vergi kimlik numarasının yazılmadığı bu çek geçerli midir? 3167 sayılı eski Çek Kanunu hükümlerini de değerlendirerek açıklayınız.
3. Çekin 10.3.2011 tarihinde teslim edilmesine rağmen, üzerine 15.5.2011 yazılması, keşide tarihi unsuru bakımından bir sakatlık yaratır mı? Neden?
4. Ayşe Tarık yetkili hâmil midir? Neden? Ciro zinciri düzgün müdür?
5. Ayşe Tarık çeki, 10.4.2011 tarihinde, İş Bankası İzmir Konak şubesine ödenmek üzere ibraz etmiştir.

a)      Bu ibrazın hukukî sonucunu belirtiniz. Çekin üzerinde keşide tarihi olarak 10.2.2012 yazsaydı ve ibraz 5.2.2012’de gerçekleşseydi, yanıtınız değişir miydi? Neden? 5941 sayılı yeni Çek Kanunu hükümlerini de dikkate alarak açıklayınız.
b)      Somut olayda, çekin ibraz süresinin başı ve sonunu somut olarak belirtiniz.
c)      Bu çekte ödeme yeri neresidir?
d)      Bu çekte keşideci Kamil Karataş’ın adının yer almaması, çeki sakatlar mıydı? Hem TTK, hem 5941 sayılı Çek Kanunu açısından irdeleyiniz.
e)      Hamil, çeki 20.5.2011’de İzmir Konak şubesine ibraz ettiğinde, banka görevlisi çekin karşılığı olduğu hâlde ödeme yapmazsa, bu eylemin hukukî ve cezaî sorumluluğu olur mu? Banka çalıştırdığı personeli seçmede ve talimat vermede özen gösterdiğini iddia ederek sorumluluktan kurtulabilir mi? Neden?
f)       Konak şubesi, çekin üzerinde Ankara Yenişehir şubesinin yazdığından bahisle ödemeyi reddedebilir mi? Neden?

1. Bu çekte, Huriye Nur için “Garanti Bankası AŞ, Kızılay Şubesi”nin yetkili temsilcileri, “Huriye Nur için kefil olunmuştur, imza” dese, bu irade beyanı geçerli olur muydu?
2. Keşideci Kamil Karataş, İş Bankası Yenişehir Şubesini, 10.4.2011’de telefonla arayarak, çekten caydığını bildirmiştir.

a)      Keşidecinin bu irade beyanını telefonla yapması geçerli midir? Neden?
b)      Hâmil, çeki 20.5.2011’de ibraz etse, banka görevlisi, karşılığı olan bu çeki ödeyecek midir ödemeyecek midir? Ödemezse, ne tür sonuçlar doğar?
c)      Hâmil, çeki 27.5.2011’de ibraz etse, bir önceki soruya vereceğiniz yanıt değişir miydi? Neden?

1. Keşideci, 16.5.2011’de, bankayı arayarak, çekin elinden rızası dışında çıktığını ve çekin ödenmemesini istemiş; hâmil de çeki 17.5.2011’de ibraz etmiştir. Banka görevlisi karşılığı olan bu çeki ödeyecek midir ödemeyecek midir? Neden?
2. Bu çekte keşidecinin imzası taklit edilse; banka da bunu fark etmeden şeklen yetkili hâmile ödeme yapsa, bankanın sorumluluğu doğar mı? Keşideci ile banka arasındaki çek anlaşmasındaki şu hükmün geçerli olup olmadığını dayanakları ile birlikte açıklayınız: “Muhatap İş Bankası AŞ, sahte veya tahrif edilmiş çekin ödenmesinden dolayı hafif kusur halinde sorumlu değildir”.
3. Banka çekin üzerine “işbu çekin karşılığı, ibraz süresi boyunca hamilin emrine amade kılınmıştır” imza, T.İŞ Bankası Yenişehir Şubesi” denilse, bu kaydın hukukî anlamını belirtiniz. Bu kayıt bankayı ne tür bir sorumluluk altına sokar?
4. Konak şubesi, çeki bedelini ödemiştir. Çekin arkasındaki son durum şudur:

 
Huriye Nur’un yaptığı cironun anlamını belirtiniz.
 

1. Bu çekin karşılıksız çıktığını düşünelim. Hâmil, müracaat haklarını kullanmak istese, bunu ne zamana kadar, kimlere karşı kullanabilir? Zamanaşımı süresini somut olarak belirtiniz.
2.  

 
Yukarıdaki örnekte, çek, ciro ile Halim Huzur’a geçmiş, Halim Huzur da Huriye Nur’a icra takibi yapmıştır. Huriye Nur da, Hâmil Halim Huzur’un, ciro yapılması karşılığında, kendisine teslim ettiği malların ayıplı çıktığını belirterek ödeme yapmaktan kaçınmıştır. Bu iddia, doğru mudur?
 

1. Hâmil’in Huriye Nur olduğunu varsayalım. Çek karşılıksız çıktığında, hâmilin İcra Hukuku anlamında, hangi takip yollarına başvurabileceğini (tek tek sayarak), alttaki borç için rehin verilmesi durumunda, bunun kambiyo takibine engel olup olmayacağını belirtiniz.
2. Bu çek, genel haciz yolu ile takip edilebilir mi? Edilirse, zamanaşımı süresi ne olur?

 
SORU III

1.      Bu çek metni şöyle olsaydı geçerli olur muydu: ?
 
İşbu çek mukabilinde  Ali Taşkıran’a HAMİLİNE yalnız 20.000 TL ödeyiniz
 
2.       Çeki Ayşe Alim ibraz etmiş olsun. Banka görevlisi, kendisinin yetkili hâmil olmadığını iddia etmektedir. Doğru mudur? Neden?
 

 
3.      Çekin hâmili Ayşe Alim, 19.5.2011 tarihinde, bir borcunun karşılığı olarak, bu çeki Hakan Çelik’e elden teslim etmiştir. Bu devir şekli geçerli midir? Neden?
 
 
 
NOT: Pratik dersi ve söyleşi 25.5.2011 tarihinde 12.30’da yapılacaktır.
 

ATILIM_2011_KIYMETLI_PRATIK_5_SON_1306146972.doc