ECTS - - Mühendislik Sistemlerinin Modellenmesi ve Tasarımı (Lisans Sonrası Doktora)

1. Doktora bilimsel hazırlık programına kabul edilen adaylar; bilgi eksikliklerini tamamlamak üzere bilimsel hazırlık programı kapsamında toplam 18 kredi değerinde en fazla altı ders alabilirler. Bilimsel hazırlık programının en fazla bir takvim yılında tamamlanması gerekir. Bu programda geçirilen süre bu Yönetmelikte belirtilen doktora programı süresine eklenmez. Bunlardan;
a) Bilimsel hazırlık programında yalnız lisans ve/veya yüksek lisans dersleri alınabilir. Alınacak dersler EABD’nin önerisi ve FBEYK onayı ile karara bağlanır.
b) Alınacak lisans derslerinden en az CC, yüksek lisans derslerinden ise en az BB notu alınması zorunludur. Bilimsel hazırlık programının en az 2.5 genel not ortalaması ile tamamlanması gerekir. Bu derslerden alınan notlar doktora programı ders ortalamasına katılmaz.
c) Bu maddede belirtilen asgari not şartlarını sağlamayan veya bilimsel hazırlık programını süresinde bitiremeyen aday Doktora programına başlatılmaz.

Doktora Programları

Amaç ve kapsam

MADDE 29 – (1) Doktora programının amacı, öğrenciye bağımsız araştırma yapma, bilimsel olayları geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli adımları belirleme yeteneği kazandırmaktır. Doktora çalışması sonunda hazırlanacak tezin, bilime yenilik getirme, yeni bir bilimsel yöntem geliştirme, bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama niteliklerinden birini yerine getirmesi gerekir.

Doktora süresi ve ders yükü

MADDE 30 – (1) (Değişik:RG-9/5/2017-30061) Doktora programı, tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için bir eğitim-öğretim yılı 60 AKTS’den az olmamak koşuluyla en az yedi adet kredili ders, seminer, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışması olmak üzere en az 240 AKTS kredisinden oluşur. Bu program, lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için en az on dört adet kredili ders, bir seminer dersi, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışması olmak üzere en az 300 AKTS kredisinden oluşur. Doktora programı derslerinin en az 3,00 genel not ortalaması ile tamamlanması gerekir.

(2) Doktora programındaki öğrenciye tez danışmanı en geç ikinci yarıyıl sonuna kadar ilgili EABD’nin önerisi ve ilgili EYK kararıyla atanır. Doktora tezinin niteliğinin birden fazla tez danışmanı gerektirdiği durumlarda ikinci tez danışmanı atanabilir. İkinci tez danışmanı, Üniversite kadrosu dışından en az doktora derecesine sahip kişilerden olabilir. Tez danışmanı, en az bir başarılı yüksek lisans tezi yürütmüş ve en az dört yarıyıl lisans ya da yüksek lisans dersi vermiş olan Üniversitenin tam zamanlı öğretim üyeleri arasından seçilir. Üniversitede belirlenen niteliklere sahip öğretim üyesi bulunmaması halinde Senatonun belirlediği ilkeler çerçevesinde enstitü yönetim kurulu tarafından başka bir yükseköğretim kurumundan öğretim üyesi danışman olarak seçilebilir. Tez danışmanı ve ikinci tez danışmanının atanma ve değiştirilme koşulları ilgili enstitü kurulu tarafından belirlenir.

(3) Öğrencinin alacağı derslerin planlanması ve kayıt işlemleri tez danışmanı, tez danışmanı atanıncaya kadar ise ilgili EABD tarafından yürütülür.

(4) Yeterlik sınavında başarılı olan öğrenci, her yarıyıl tez çalışmasına kayıt yaptırmak zorundadır.

(5) Doktora programındaki öğrenciler lisans dersleri alabilirler. Lisans dersleri ders yüküne ve doktora kredisine sayılmaz. Doktora programlarında enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve EYK onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden yüksek lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için en fazla iki, lisans derecesiyle kabul edilmiş öğrenciler için en fazla dört ders seçilebilir.

(6) İlgili EABD tarafından belirlenen en az ders yükünü tamamlayan öğrencinin alacağı fazla dersler genel not ortalamasına katılmaz, ancak not çizelgesinde belirtilir.

(7) Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın sekiz yarıyıl olup azami tamamlama süresi on iki yarıyıl; lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl olup azami tamamlama süresi on dört yarıyıldır. Doktora programı için gerekli kredili dersleri başarıyla tamamlamanın azami süresi tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için iki yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için üç yıldır. Bu süre içinde kredili derslerini başarıyla tamamlayamayan veya Üniversitenin öngördüğü en az genel not ortalamasını sağlayamayan öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir. Kredili derslerini başarıyla bitiren, yeterlik sınavında başarılı bulunan ve tez önerisi kabul edilen, ancak tez çalışmasını on iki veya on dört yarıyıl sonuna kadar tamamlayamayan öğrencinin ilişiği kesilir. Lisans derecesi ile doktora programına başvurmuş olanlardan, gerekli kredi yükü, proje ve benzeri diğer şartları yerine getirmiş olmaları kaydıyla doktora tezinde başarılı olamayan öğrencilerin talepleri halinde kendilerine tezsiz yüksek lisans diploması verilir.

Doktora yeterlik sınavı

MADDE 31 – (1) Yeterlik sınavı, derslerini ve seminerini tamamlayan öğrencinin alanındaki temel konular ve kavramlar ile doktora çalışmasıyla ilgili bilimsel araştırma derinliğine sahip olup olmadığının ölçülmesidir. Yüksek lisans derecesi olan doktora öğrencileri en geç beşinci yarıyıl, lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler en geç yedinci yarıyıl içinde doktora yeterlik sınavına alınır. Doktora yeterlik sınavına girmek için başvuran öğrencilerin adları ilgili EABD tarafından ilgili enstitüye bildirilir. Bir öğrenci bir yılda en fazla iki kez yeterlik sınavına girer.

(2) Doktora yeterlik sınavı, Mayıs ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez yapılır.

(3) Yeterlik sınavları, ilgili EABD tarafından önerilen, ilgili EYK tarafından onaylanan ve üç yıl süre ile görev yapan beş kişilik doktora yeterlik komitesi tarafından düzenlenir ve yürütülür. Komite, farklı alanlardaki sınavları hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek amacıyla biri öğrencinin tez danışmanı, en az ikisi Üniversite dışından olmak üzere beş asil, biri Üniversite dışından olmak üzere iki yedek öğretim üyesinden oluşan sınav jürileri kurar. Danışmanın oy hakkı olup olmadığı hususunda ilgili yönetim kurulu karar verir. Danışmanın oy hakkı olmaması durumunda jüri altı öğretim üyesinden oluşur.

(4) Doktora yeterlik sınavı, öğrencinin ilgili bilim alanındaki yeteneğini ve araştırmaya olan eğilimini belirleyecek yazılı ve sözlü sınavlardan oluşur. Yazılı sınavda başarılı olan öğrenci sözlü sınavına alınır.

(5) Doktora yeterlik komitesi, yazılı ve sözlü sınav sonuçlarını birlikte değerlendirerek, öğrencinin başarılı veya başarısız olduğuna salt çoğunlukla karar verir. Bu karar, ilgili EABD tarafından en geç üç gün içinde ilgili enstitüye tutanakla bildirilir.

(6) Doktora yeterlik sınavında başarısız olan öğrenci başarısız olduğu bölüm/bölümlerden bir sonraki yarıyılda tekrar sınava alınır. Bu sınavda da başarısız olan öğrencinin doktora programı ile ilişiği kesilir.

(7) Doktora yeterlik komitesi, yeterlik sınavını başaran bir öğrencinin, ders yükünü tamamlamış olsa bile, aldığı derslere ek olarak eksik olduğu tespit edilen alandan en çok 2 ders almasını isteyebilir. Öğrenci, ilgili enstitü kararıyla belirlenecek dersleri başarmak zorundadır. Fazladan alınan kredili dersler (NI statüsünde) olup bu derslerden en az CB notu alınması gerekir.

(8) Lisans derecesi ile kabul edilmiş ve en az yedi dersini başarı ile tamamlamış bir öğrenci yüksek lisans programına geçebilir.

Tez izleme komitesi

MADDE 32 – (1) Yeterlik sınavında başarılı bulunan öğrenci için ilgili EABD’nin önerisi ve ilgili EYK onayı ile bir ay içinde bir tez izleme komitesi oluşturulur.

(2) Tez izleme komitesi üç öğretim üyesinden oluşur. Komitede tez danışmanından başka ilgili enstitü anabilim dalı içinden ve dışından birer üye yer alır. İkinci tez danışmanının olması durumunda, ikinci tez danışmanı dilerse komite toplantılarına katılabilir.

(3) Tez izleme komitesinin kurulmasından sonraki yarıyıllarda, ilgili EABD’nin önerisi ve ilgili EYK onayı ile üyelerde değişiklik yapılabilir.

Tez önerisi savunması

MADDE 33 – (1) Doktora yeterlik sınavını başarı ile tamamlayan öğrenci,  en geç altı ay içinde yapacağı araştırmanın amacını, yöntemini ve çalışma planını kapsayan tez önerisini tez izleme komitesi önünde sözlü olarak savunur. Öğrenci, tez önerisi ile ilgili yazılı bir raporu sözlü savunmadan en az on beş gün önce komite üyelerine dağıtır.

 (2) Tez izleme komitesi, öğrencinin sunduğu tez önerisinin kabul, düzeltme veya reddedileceğine salt çoğunlukla karar verir. Bu karar, ilgili EABD tarafından tez önerisini izleyen üç gün içinde ilgili enstitüye tutanakla bildirilir. Düzeltme için bir ay süre verilir. Bu süre sonunda kabul veya ret yönünde salt çoğunlukla verilen karar, enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığınca işlemin bitişini izleyen üç gün içinde enstitüye tutanakla bildirilir.

(3) Tez önerisi reddedilen öğrenci, yeni bir danışman ve/veya tez konusu seçme hakkına sahiptir. Böyle bir durumda yeni bir tez izleme komitesi atanabilir. Programa aynı danışmanla devam etmek isteyen bir öğrenci üç ay içinde, danışman ve tez konusu değiştiren bir öğrenci ise altı ay içinde tekrar tez önerisi savunmasına alınır. Tez önerisi bu savunmada da reddedilen öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir.

(4) Tez önerisi kabul edilen öğrenci için tez izleme komitesi, Ocak-Haziran ve Temmuz-Aralık ayları arasında birer kere olmak üzere yılda iki kez toplanır. Öğrenci, toplantı tarihinden en az bir ay önce komite üyelerine yazılı bir rapor sunar. Bu raporda o ana kadar yapılan çalışmaların özeti ve bir sonraki yarıyılda yapılacak çalışma planı belirtilir. Öğrencinin tez çalışması, komite tarafından başarılı veya başarısız olarak belirlenir ve bir tutanakla ilgili enstitüye bildirilir. Komite tarafından üst üste iki kez veya aralıklı olarak üç kez başarısız bulunan öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir.

(5) Tez önerisi savunmasına geçerli bir mazereti olmaksızın birinci fıkrada belirtilen sürede girmeyen öğrenci başarısız sayılarak tez önerisi reddedilir.

Doktora tezinin sonuçlanması

MADDE 34 – (1) Doktora tez çalışmasını 30 uncu maddede belirtilen süre içinde tamamlayan öğrenci, elde ettiği sonuçları Üniversitenin tez yazım kılavuzuna uygun biçimde yazmak ve tezini jüri önünde sözlü savunmak zorundadır. İngilizce yürütülen programlarda tezin İngilizce yazılması zorunludur.

(2) Doktora tez savunmasına girebilmek için öğrencinin ilgili bilim dalında tek başına veya başka araştırmacılarla birlikte yapılmış tezi ile ilgili en az bir yayınının ulusal ya da uluslararası hakemli bir dergide yayınlanmak üzere kabul edilmiş olması gereklidir. Bu koşulu sağlayan ve tez danışmanınca tezi kabul edilen öğrenci, tez sınavına girmek için ilgili EABD’ye başvurur. EABD, tez jürisi önerisiyle birlikte tezin içerik yönünden danışmanca kontrol edilerek onaylanmış ve ciltlenmemiş bir kopyasını, bu fıkrada belirtilen yayım için gönderilen makalenin bir kopyasını, intihal raporuyla birlikte ilgili enstitüye iletir. Rapordaki verilerde gerçek bir intihalin tespiti halinde gerekçesi ile birlikte karar verilmek üzere tez enstitü yönetim kuruluna gönderilir. Öğrencilerin tez sınavına girebilecekleri en son tarih akademik takvimde belirtilir.

(3) Öğrencinin tezinin sonuçlanabilmesi için en az üç tez izleme komitesi raporu sunulması gerekir.

(4) Doktora tez jürisi, danışman ve enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile atanır. Jüri, üçü öğrencinin tez izleme komitesinde yer alan öğretim üyeleri ve en az ikisi Üniversite dışından olmak üzere danışman dâhil beş öğretim üyesinden oluşur. Danışmanın oy hakkı olup olmadığı hususunda ilgili yönetim kurulu karar verir. Danışmanın oy hakkı olmaması durumunda jüri altı öğretim üyesinden oluşur. Ayrıca ikinci tez danışmanı oy hakkı olmaksızın jüride yer alabilir. Jüri için biri Üniversite dışından olmak üzere iki yedek üye belirlenir.

(5) Jüri üyeleri, tezin kendilerine teslim edildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde toplanarak öğrenciyi tez sınavına alır. Tez sınavı, tez çalışmasının sunulması ve bunu izleyen soru-cevap bölümünden oluşur ve dinleyicilere açıktır. Dinleyiciler, öğretim elemanları, lisansüstü öğrenciler ve alanın uzmanlarından oluşur.

(6) Sınav sonunda jüri, dinleyicilere kapalı olarak, tez hakkında kabul, ret veya düzeltme kararını salt çoğunlukla verir. Jüri kararı, ilgili EABD tarafından en geç üç gün içinde ilgili enstitüye tutanakla bildirilir. Tezi kabul edilen öğrenciler başarılı olarak değerlendirilir. Tezi başarısız bulunarak reddedilen öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir. Tezi hakkında düzeltme kararı verilen öğrenci en geç altı ay içinde gereğini yaparak tezini aynı jüri önünde yeniden savunur. Bu savunmada da başarısız bulunan öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir. Lisans derecesi ile doktoraya kabul edilmiş olanlardan tezde başarılı olamayanlar için talepleri halinde 30 uncu maddenin yedinci fıkrasına göre tezsiz yüksek lisans diploması verilir. Öğrenci, uzatma aldığı yarıyıla kayıt yaptırmak zorundadır.

Doktora diploması

MADDE 35 – (1) Tez çalışmasını tamamlayan öğrenci, tezin istenen sayıda nüshasını danışmanına teslim eder. Danışman, tezin yazım kurallarına uygunluğu yönünden yazılı olarak belirttiği görüşü ile tezin nüshalarını anabilim/bilim dalı başkanlığı aracılığıyla ilgili enstitüye gönderir.

(2) Tez savunmasında başarılı olmak ve diğer koşulları da sağlamak kaydıyla doktora tezinin ciltlenmiş en az üç kopyasını ve pdf formatında hazırlanmış üç adet elektronik CD kopyasını tez sınavına giriş tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili enstitüye teslim eden ve tezi şekil yönünden uygun bulunan öğrenci doktora diploması almaya hak kazanır. Enstitü yönetim kurulu başvuru üzerine teslim süresini en fazla bir ay daha uzatabilir. Bu koşulları yerine getirmeyen öğrenci koşulları yerine getirinceye kadar diplomasını alamaz, öğrencilik haklarından yararlanamaz ve azami süresinin dolması halinde ilişiği kesilir.

(3) (Değişik:RG-9/5/2017-30061) Doktora diploması üzerinde öğrencinin izlemiş olduğu enstitü anabilim dalındaki programın onaylanmış adı bulunur. Mezuniyet tarihi tezin sınav jürisi komisyonu tarafından imzalı nüshasının teslim edildiği tarihtir.