Yanar Döner Çiçeği

Latince adı: Centaurea Tchihatcheffii

Çiçek açma zamanı: Nisan-Haziran ayları

Genel tanımı: Bitkimiz, Papatyagiller familyasından, peygamber çiçeği (centaurea) cinsinden bir bitkidir.Centaurea Tchihatcheffii türü, yerel ismiyle yanardöner çiçeği Türkiye’ye özgü bir bitki olup sadece Ankara ili, Gölbaşı batı kıyılarında, 1km² alan içinde yetişmektedir. Step bitkilerinin onları baskılaması sebebiyle özel koruma alanları isteyen, son derece nadir, gösterişli, güzel bir türdür. Tek yıllık otsu bir bitkidir.Çiçekleri, mor, kırmızı ve pembedir. Mayıs ve Haziran aylarında çiçeklenir. Step ekosisteminde ve ekin tarlalarında yayılış gösterir. Yanardöner, yapraklarının ondüleli oluşu, ışığı yansıtma özelliği vb. kendine özgü özellikleri ile diğer centaurealar’dan ayrılır.

 

Yanardöner türü IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) kriterlerine göre nesli tehlike altında, Bern Sözleşmesi’ne (Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi) göre de kesin korunan bitki türleri listesinde yer almaktadır. 

Dünyada yalnızca Ankara Gölbaşı çevrelerinde yaşayan bu peygamber çiçeğinin mahalli adı Yanar-dönerdir. Çok güzel ve çarpıcı mor-kırmızı çiçeklerinden dolayı bu isim verilmiştir. Her ne kadar 1848 yılında Afyon çevrelerindeki bir diğer kayıt bulunmakta ise de, şu ana kadar bu ilimizden ikinci bir kayıt gelmemiştir. Gölbaşı çevrelerindeki tarlalarda yaygın olmakla birlikte oldukça seyrelmiştir. Son yıllarda yoğun tarım ve herbisid uygulamasından zarar görmektedir. Şu anda en bol yetiştiği yer, Gölbaşı’nın hemen kenarındaki başarısız bir ağaçlandırma alanlarıdır. Gölbaşı çevresinde yapılacak ekolojik tarım uygulamaları ile ışık seven bu bitkinin populasyonuna zarar vermemesi sağlanabilir. 
Papatyagiller familyasından olan yanar döner çiçeğin çiçekçilerde satıldığı ancak son zamanlarda çiçekçilerde bu bitkiyi bulamaz olduklarını vurgulayarak belediye ve gönüllü kuruluşların vereceği destek ile bu bitkinin bölge turizmine de büyük fayda sağlayacağını ve doğadan toplayarak ticaret yapma yerine üreterek ticaretini gerçekleştireceğini düşünüyoruz. Gölbaşı bu güne kadar Gölleri ve Andezit taşı ile tanınırdı. Budan sonra bu halkaya Peygamber Çiçeği ilave olmuştur. Gölbaşı’nda endemik olarak yetişen ve nesli tehlike altında olan Peygamber çiçeğinin korunmasına yönelik acil eylem planı hazırlanmış olup, konuyla ilgili çalışmalarda devam etmektedir.

Üniversitemiz kampusunda 2006 yılı Kasım ayında hazırlanan bölgede tohumları ekilmiş olup  2007 yılı Nisan ayının 2.haftasından itibaren çiçek açmıştır.Koruma altında üretimi yapılan Yanar döner çiçeği Haziran ayı ortalarına kadar çok gösterişli çiçekleri ile kampusumuzda varlığını sürdürmüştür. Biten çiçeklerinden tohumları toplanarak her yıl dahada büyütülen alanlarda yeniden ekimleri yapılmakta ve başarı ile üretilmektedir. Bu çiçeğin yok olmasını engellemek amacı ile yetiştiriciliğini yapmak isteyenlere tohumları birimimiz tarafından verilmekte ve üretim şekli hakkında bilgi verilmektedir.

Üretimi:

Nisan ayı ortalarında çiçek açan yanardönerler haziran ayına kadar gösterişli çiçekleri ile varlıklarını sürdürürler.Temmuz ayı ortalarında çiçeklerin tamamen kurumasını takiben kuru çiçekler toplanarak tohumları ayıklanır.Toplanan tohumlar kasım ayına kadar serin ve kuru yerlerde muhafaza edilir.Kasım ayı ortalarında önceden hazırlanmış ve havalandırılırmış toprağa ekilen tohumların üzerine 1 cm kalınlığında toprak serilir ve ekim işlemi tamamlanır. Ekilen tohumlar bir sonraki yıl nisan ayında çiçek açarlar.

Yanardöner Çiçeği –Sevgi Çiçeği

Çevre Düzenleme ve Koruma İşleri Birimi olarak 2006 yılı kasım ayında hazırlanan bölgede tohumlarını ekmiş olduğumuz Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği), 2007 yılı Nisan ayının 2.haftasından itibaren çiçek açmıştır. Korumamız altında üretimi yapılan Yanar döner çiçeği Haziran ayı ortalarına kadar çok gösterişli çiçekleri ile kampüsümüzda varlığını sürdürmüştür. 
2008 yılı kasım ayında Kampüs Meydanında bulunan çiçeklik alanda toprak hazırlığı yapılmış olup önceki yıldan toplanarak muhafaza edilen tohumların ekimi yapılmış , 2009 yılı Nisan ayında çiçek açmış, temmuz ayında çiçeklenmesi tamamlanmış ve çiçek tohumları yeniden toplanmıştır.

 

2009 yılı Kasım ayında kampüsümüzde bulunan 3 ayrı çiçeklik alanda toprak hazırlığından sonra Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği)’nin tohumları ekilmiştir. 

Bu yıl Eğlenceli Bilim Merkezi Binası önüne de 1m2’lik alana Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği) tohum ekimi için yeni çiçeklik alan oluşturulmuş olup çiçek tohumu ekimi Eğlenceli Bilim Merkezi öğrencileriyle birlikte yapılmıştır.

 ASEL 351 Sosyal Sorumluluk Projeleri kapsamında, Sivil Girişim ve Gönüllü Çalışma Koordinatörlüğü’nün talebi üzerine Üniversitemize gelen Erken Başarı Koleji 5. sınıf öğrencilerine Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği) hakkında slayt gösterisiyle bilgiler verilmiştir.Bu kapsamda Gölbaşı çevresindeki dört İlköğretim Okulunun bahçesine Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği) çiçeklik alanları oluşturulmuş olup çiçek tohumu ekimi yapılmıştır. 2008 yılı Kasım ayında TEK İncek İlköğretim Okulundaki 3. sınıf öğrencileriyle, Erken Başarı Kolejindeki 3. sınıf öğrencileriyle, Baldudak İlköğretim Okulunun Anasınıfı öğrencileriyle, Tevfik Fikret Kolejindeki 6. Sınıf (4 şube) öğrencileriyle hazırlanan çiçeklik alanlara tohum ekimi yapılmıştır.

 

ASEL 351 Sosyal Sorumluluk Projeleri kapsamında, Sivil Girişim ve Gönüllü Çalışma Koordinatörlüğünün yardımı ile Gölbaşı civarındaki İlköğretim okullarına ulaşılarak Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği) bahçesi oluşturulacak İlköğretim Okulu sayısı 9 olarak belirlenmiştir.

2009 yılı kasım ayında 9 İlköğretim Okulu’nda Centaurea tchihatcheffii (Yanardöner çiçeği) bahçeleri oluşturularak Üniversitemiz adına hediye edilmiş ve çiçeğin üretimi hakkında gerekli bilgiler verilmiştir.

 

• İlkem Koleji
• Nesibe Aydın Okulları (2.sınıf öğrencileri)
• Gürçay Koleji (Anasınıfı öğrencileri)
• Aykan Koleji (6. sınıf öğrencileri)
• Erken Başarı Koleji (7. sınıf öğrencileri)
• TEK İncek İlköğretim Okulu (5. sınıf öğrencileri)
• Taşpınar İlköğretim Okulu (6. sınıf öğrencileri)
• Baldudak İlköğretim Okulu (Anasınıfı öğrencileri)
• Maya Koleji (6. sınıf öğrencileri)